Wyrusz w niezwykłą podróż po Górach Świętokrzyskich, gdzie znajdziesz fascynujące formacje skalne, pozostałości po epoce lodowcowej. Te unikatowe gołoborza, czyli kamienne rumowiska, to prawdziwe perły geologii świętokrzyskiej, przyciągające uwagę zarówno naukowców, jak i turystów. Odkryj z nami tę niezwykłą część Polski, która kryje w sobie wiele geologicznych cudów.
Formacje skalne
Góry Świętokrzyskie, z ich wyjątkową geologią, są prawdziwym rajem dla miłośników przyrody. Jedną z najciekawszych formacji skalnych w tym regionie są gołoborza, które składają się głównie z piaskowców kwarcytowych. Procesy geologiczne trwające tysiące lat ukształtowały te charakterystyczne kamienne rumowiska, które można podziwiać na zboczach takich gór jak Łysa Góra i Łysica.
Gołoborza to efekt długotrwałego wietrzenia mrozowego, gdzie zmiany temperatur i cykli zamrażania-odmrażania doprowadziły do rozpadu skał. Efektem tych procesów geologicznych jest unikatowy krajobraz składający się z luźno ułożonych bloków skalnych. Gołoborza stanowią prawdziwe perły Świętokrzyskiego Parku Narodowego, będąc doskonałym przykładem erozji mrozowej i innych procesów kształtujących powierzchnię Ziemi.
Fascynujące jest obserwowanie, jak na gołoborzach powoli zachodzą procesy glebotwórcze, prowadzące do powstania skąpej roślinności. Te unikalne ekosystemy są domem dla wielu rzadkich gatunków mchów, wątrobowców i porostów, tworząc prawdziwie niepowtarzalny krajobraz Gór Świętokrzyskich.
Świętokrzyski Park Narodowy
Świętokrzyski Park Narodowy został utworzony w 1950 roku w celu ochrony unikatowych ekosystemów Gór Świętokrzyskich, w tym gołoborzy. Park obejmuje najwyższe wzniesienia pasma – Łysicę i Łysą Górę, chroniąc nie tylko cenne formacje skalne, ale także różnorodne gatunki roślin i zwierząt charakterystyczne dla tego regionu.
gołoborzach na szczycie Łysej Góry. Opłata za wstęp na galerię wynosi 13,00 zł brutto za normalny bilet, 7,00 zł brutto za ulgowy oraz 4,00 zł brutto za bilet specjalny. Bilety ulgowe przysługują m.in. młodzieży, emerytom i rencistom. Osoby zwolnione z opłat to m.in. mieszkańcy okolicznych gmin oraz dzieci do lat trzech.
Dzięki ochronie przyrody w Świętokrzyskim Parku Narodowym, unikalne ekosystemy Gór Świętokrzyskich, w tym imponujące gołoborza, mogą być podziwiane przez kolejne pokolenia. Zapraszamy do odkrywania tego niezwykłego zakątka przyrody w sercu Polski!
Szlaki turystyczne
Przez unikalne obszary gołoborzy w Górach Świętokrzyskich przebiegają liczne szlaki turystycznepiesza> oraz ścieżki edukacyjneścieżki edukacyjne>. Najpopularniejsze trasy prowadzą na najwyższe szczyty Łysą Górę i Łysicęwidokowe>, oferując fantastyczne widoki na kamienne rumowiska.
Geoturystyka w regionie świętokrzyskim pozwala na bezpośredni kontakt z unikalnymi formacjami skalnymiwidokowe> i poznanie ich fascynującej geologicznej historii. Szlaki zapewniają zarówno aktywny wysiłek fizyczny, jak i edukację na temat tego niezwykłego zakątka Polski.
Trasa „Święta Katarzyna – Łysica – Święta Katarzyna” to 13-kilometrowy czerwony szlak, który zajmuje 4 godziny i prowadzi na najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich – Łysicę (614 m n.p.m.). Z kolei trasa „Nowa Słupia – Łysa Góra (Święty Krzyż) – Nowa Słupia” to 9-kilometrowy szlak czerwono-niebieski, zajmujący 3 godziny, z najwyższym punktem na Łysej Górze (595 m n.p.m.).
Historia regionu
Region świętokrzyski jest niezwykle bogaty w legendy i tradycje, które dodają mu niepowtarzalnego, mistycznego charakteru. Jednym z najbardziej znanych miejsc kultu w regionie jest Łysa Góra, zwana także Górą Świętego Krzyża. Na jej szczycie znajduje się klasztor, w którym przechowywane są relikwie Krzyża Świętego. Lokalne podania i legendy często wspominają o gołoborzach, nadając im niesamowity, magiczny wydźwięk.
Według statystyk, w Górach Świętokrzyskich znajdziemy aż 5 legend związanych z tym regionem. Dwie z nich dotyczą sióstr z pałacu na Łysicy. Jedna z nich opowiada o tajemniczym źródle u podnóża Łysicy, które miało mieć leczniczą moc dla chorób oczu, a jego powstanie wiąże się z łzami Agaty. Całe 40% legend skupia się na sabatach czarownic, które miały mieć miejsce właśnie na Łysej Górze. Strach przed czarownicami był wśród lokalnej ludności powszechny – aż 100% przypadków wiąże się z burzami i niepogodą.
Góra Świętego Krzyża została założona z myślą o odstraszeniu czarownic. Jeden z najbardziej znanych lokalnych legend związany jest z Diabelskim Kamieniem – niespodziewanie pojawiającym się blokiem skalnym, który miał uniemożliwiać diabelskie plany. Legendy wspominają także o rozbrosaniu wielu głazów przez diabelską ingerencję. Oprócz podań o czarownicach, w regionie krążą również opowieści o zbójcach Kaku i Madeju – dwóch sławnych rozbójnikach z Gór Świętokrzyskich.
Świętokrzyskie to region niezwykle bogaty w geologii – znajdziemy tu skały i skamieniałości z niemal wszystkich okresów geologicznych, poczynając od kambru, aż po trzeciorzęd i czwartorzęd. Odkryto tu zarówno najstarsze znane ślady tetrapodów sprzed 395 milionów lat, jak i tropy dinozaurów z okresu jury. Góry Świętokrzyskie to prawdziwy geologiczny cud w sercu Polski.
Flora i fauna
Świętokrzyski Park Narodowy to prawdziwy raj dla miłośników przyrody. Ponad 95% jego powierzchni pokrywają lasy, w których dominują gatunki leśne oraz roślinność środowisk podmokłych i bagiennych. Wśród tej bogatej różnorodności biologicznej możesz znaleźć wiele endemicznych gatunków, które występują wyłącznie na tym terenie.
Szczególnie fascynujące są mchy i porosty porastające gołoborza – formacje skalne, które stanowią unikatowe siedlisko dla wielu gatunków przystosowanych do trudnych warunków życia. Wędrując po ścieżkach parku, możesz podziwiać niezwykłe przystosowania roślin do ekstremalnego środowiska, takich jak rośliny sucholubne czy wysokogórskie.
Bogactwo flory i fauny Świętokrzyskiego Parku Narodowego jest prawdziwym skarbem. Naukowcy wciąż odkrywają tu nowe, fascynujące gatunki, a całość tego unikalnego ekosystemu stanowi prawdziwe źródło inspiracji dla wszystkich miłośników przyrody.
